Guam EHDI Guam Early Hearing Detection & Intervention Pwénúwetán Rongorong me Kapas Chómmóng mettóch mei tongeni efisi ika eppeti an noumw we semirit tufichin kapas. Ew mettoch a kon aúchchea ika noumw we mei/ese rong pwóróus me kapas. Muttirin ach sinei ika emen semirit mei seningepin ew watten aninnis ngeni fefeitán tufichin kapas me ekiek. Ei pwuk a awora kapas aúchchea wón tettenin met sipwe esuku ren fisióchún rongorong me kapas ren ménukón me semirit, upwufé ngeni 24 maram. Ika ese pwá meren noumw we semirit kei nikinik ren kewe ier men affat, esinei ngeni noumw we chon túmwúnúw pekin samwaw pwún noumw we epwe chek ika mei seningepin. Anisi noumw ménukón epwe tufichin kapas ren esinnakaei ika mei seningepin. Kinikin Aúchchea ren Pwénúwetán Rongorong me Kapas Upwufé - 4 maram * Kéúnó me mwékútúkút ika fanafananó ika sia fós. * Núwokus ren watten ékúrang. Nengenfátánei ian e etto mei ewe ékúrang. * Pichinó mesan seni achikichikin annút ren ékúrang. 4 - 7 maram * Pwopwutá ne sunnuw mékúran ngeni ékúrang me ngingi men mwónónó (4 maram) pwan okunnu mékuran ngeni ititin eweia ewe ékúrang e etto mei (7 maram). * Emenimen ren pépénú ngeni fós. Nengenuk nupwen ómw apasa itan. * A pwoputá nannan. 7 - 9 maram * Kun an epwe kuna ewe ia e ékúrangoto mei. * Gurgles ika coos ngeni ngingi mei mwónónó. * Anannana kewe ngiingi mei róng nón fós. * Sinei an epwe urá “apw.” Anannana fituw mwumwun fós. 9 - 12 maram * A wenewenen kapas. Nikepúrúw ngiingi. * Atona ewe mettóch si fóúni itan. * Esinna kéén. * Weweiti mochomochen kapas. 13 - 18 maram * Attamanó an fós – usun engingi. * Sinei memefen ekkóch. * Apasa 3 – 20 kapas. * Néúnéwún kewe osowa me osopin mei chek fatangngaw. 19 - 24 maram * Apasa ekkóch kapas sia ekis wewe ren. * Kapas eis nge a ngitá me nesópwónón an fós. * A sinei úkúkún 300 kapas. * Aea úkúkún 50 kapas. * Ngiingini ngiingiin maan. * Ochufengeni ruuw kapas non ew sópwun. * Aúsening ngeni mwochomochen pwóróus. Ika pwe noumw we mwonukóón ese féri kewe mettóch mei affat ákáwesewesen ewe ier a nómw nóón, neman pwe mei seningepin Sókkun Seningepin Seningepin a fis seni osukosuken kewe chúú nón sening Ei sakkun seningepin a fis nupwen ngiingi ese fátánééch ngeni ewe nenien rong me ekewe kúkkún chúú nón seningach. A efisi kisinón ngiingi pwan tongeni ekisanó ach tufichin rong tirissin ngiingi. Ei sakkun osukosuk ren rongorong mei pwák ren sáfei ika reirei. Seningepin a fis seni semwenin nón kewe waan rongorong Ei sakkun osukosuk a fis nupwen a ta mettóchun non seningach (cochlea) ika fátánin kewe wa seni nukanapen ewe sening (retro cochlear) ngeni ewe tupwu. Ei sókkun osukosuk a efisi kisinón ngiingi me tufichin rong tirissin ngiingi, a pwan osukosuka tufichin rongorong ééch me weweiti fós. Seningepin mei Fisipék Fan ekkóch conductive me sensorineural ra tongeni fisipék. Wewen pwe mei wor mine a ta me únúkún ika nukanapan ika fen epinonnen ewe sening (cochlea) ika ekkewe waan rongorong. En mei sinei? 1 ngeni 3 me nein 1,000 mwonukóón mei upwutiw ir mei seningepin. Múttir me esinna me múttir me chek ákkáewin mettóch epwe anisi emén semirit mei osukosuken rongorong. Ika ke mwochen fat ren an noumw semirit pekin rong me kapas, kopwe kekkeri ewe: Guam EHDI Project Center for Excellence in Developmental Disabilities Education, Research, & Service (Guam CEDDERS) University of Guam Office of Academic & Student Affairs UOG Station Mangilao, Guam 96923 Phone: 735-2466 TDD/TTY: 734-6531 Fax: 734-5709 Email: nenehearing@guamehdi.org Website: www.guamehdi.org This brochure was produced by the Guam Early Hearing Detection and Intervention (Guam EHDI) Project, with 100% funding support from the U.S. Department of Health & Human Services, Health Resources and Services Administration, Grant #H61MC00094, and facilitated by the University of Guam Center for Excellence in Developmental Disabilities Education, Research, & Service (Guam CEDDERS). Information for this brochure was obtained from The Hearing, Speech, & Deafness Center (www.hsdc.org) and The American Speech-Language-Hearing Association (www.asha.org). The University of Guam is an Equal Opportunity Employer and Provider.